سلام دوست گرامی
بر طبق ماده 24 قانون کار :
درصورت خاتمه قرارداد كار ، كار معين يامدت موقت ، كارفرما مكلف است به كارگري كه مطابق قرارداد ، يكسال يا بيشتر ، به كار اشتغال داشته است براي هر سال سابقه ، اعم از متوالي يا متناوب براساس آخرين حقوق مبلغي معادل يكماه حقوق به عنوان مزاياي پايان كار به وي پرداخت نمايد .
همچنین ماده 32 قانون کار :
اگر خاتمه قرارداد كار در نتيجه ، كاهش توانائيهاي جسمي وفكري ناشي از كار كارگر باشد ( بنا به تشخيص كميسيون پزشكي سازمان بهداشت و درمان منطقه با معرفي شوراي اسلامي كار و يا نمايندگان قانوني كارگر ) كارفرما مكلف است به نسبت هرسال سابقه خدمت ، معادل دوماه آخرين حقوق به وي پرداخت نمايد .
منظور از حقوق در 2 ماده فوق یا مبنای محاسبه حق سنوات ، در کارگاه هائی که طرح طبقه بندی مشاغل دارند مزد گروه و پایه ( مزد مبنا ) و در واحدهائی که فاقد طرح میباشند مزد ثابت ( مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل ) خواهد بود .
مبناي محاسبه ذخيره سنوات طبق قانون حداقل ممكن سالي يكماه بر اساس آخرين حكم حقوقي فرد كه آيتم هاي شامل آن تمامي موارد حكم است بجز خواربار ، مسكن ، اولاد ، بن و پاداش توليد و سود توليد و نظاير اين. مبلغ فوق مشمول كسورات بيمه و ماليات نيست .
ساير موارد مرتبط :
1- معمولاً شركتها مزاياي پايان خدمت كاركنان خود را در پايان همكاري با آنها پرداخت مي نمايند ( ذخيره مي گيرند ) چون اين كار باعث مي شود كه مالياتي از اين بابت پرداخت نكنند . اما شركتهايي كه به صورت سالانه پرداحت مي كنند ماليات آن نيز مي بايستي پرداخت شود . ( از سال 1395 مزایای پایان خدمت (سنوات) در هر زمانی كه پرداخت شود از مالیات معاف میباشد).
2- طبق قانون شركت ملزم به پرداخت سالي يكماه سنوات مي باشد ولي اگر عرف و رويه كارگاه اين باشد كه مثلا سالي دوماه بدهد هيچ منعي ندارد البته اگر بازخريد سنوات به ازاي هر سال بيش از يك ماه پرداخت شود ، مبلغ پرداختي اضافه تر از يك ماه جز هزينه هاي قابل قبول مالياتي قرار نخواهد گرفت .
از آن جا كه بر اساس قوانين و مقررات با گذشت هر سال از سنوات خدمت كارمند يا كارگر حداقل يك ماه بابت مزاياي پايان خدمت به وي تعلق مي گيرد ، بنابراين گذشت زمان يا همان سنوات خدمت براي شركت تعهد فعلي ايجاد مي كند . اين تعهد باعث خروج منابع مالي در آينده مي شود و از رويداد گذشته ( انجام خدمت توسط پرسنل ) نشأت گرفته است . بنابراين براساس مفاهيم نظري گزارشگري مالي ، ذخيره مزاياي پايان خدمت با تعريف بدهي انطباق دارد و مبلغ آن هم به طور برآوردي قابل اندازه گيري است . شناسايي نكردن ذخيره مزاياي پايان خدمت ، بدهي شركت ها را غيرواقعي نشان مي دهد و اطلاعات گمراه كننده به بازار مي دهد . مزاياي پايان خدمت به طور معمول در پايان دوره خدمت و براساس آخرين حقوق و مزايا پرداخت مي شود . چون زمان شناسايي آن در اوايل دوران خدمت پرسنل با زمان پرداخت آن فاصله زيادي دارد بايد از تخصص اكچونري و روش تنزيل براي برآورد دقيق تر آن استفاده شود .
موسي بزرگ اصل ، استاد دانشگاه در اين باره مي گويد : « نتيجه بررسي 50 شركت بورسي در سال 1385 نشان مي دهد كه ميانگين نسبت بدهي ها به دارايي هاي اين شركت ها 72 درصد است اما اين بدهي ها بيش تر كوتاه مدت است و نسبت بدهي هاي بلندمدت به دارايي هاي اين شركت ها حدود 9 درصد است . ذخيره سنوات خدمت بخشي از بدهي هاي بلندمدت است . اين شركت ها از قدمت زيادي برخوردارند اما ذخيره سنوات خدمت آن ها يك رقم خيلي اساسي نيست . پس نمي توان گفت كه اين ذخيره بر ساختار مالي شركت ها اثر منفي قابل توجه دارد » نكته ديگري كه بزرگ اصل به آن اشاره مي كند اين است كه « در هر صورت اين ذخيره ، تعهد شركت به پرسنل است و براي هر شخص با توجه به سنوات خدمت و حقوق و مزاياي وي محاسبه مي شود . ممكن است كه رقم اين ذخيره ثابت باشد يا اين كه سير صعودي داشته باشد اما طرف اين تعهد به مرور زمان تغيير مي كند » وي در پاسخ به سوالي درباره بهترين راهكار پيش رو مي گويد : « در مجموع براساس مفاهيم نظري گزارشگري مالي ، هيچ دليل قابل اتكايي براي شناسايي نكردن اين ذخيره وجود ندارد و تمام شرايط لازم براي شناخت بدهي را دارد اما مي توان با استفاده از تخصص اكچونري ، رقم دقيق تري براي آن تعيين كرد ».
هوشنگ خستويي ، رييس شوراي عالي انجمن حسابداران خبره ايران ، ديگر كارشناسي است كه در اين باره اظهارنظر مي كند . وي مي گويد : « به قاعده عرف و همچنين مقررات قانون كار براي كاركنان هر بنگاه در اثر سپري شدن زمان و اشتغال كاركنان در آن حقوقي مترتب مي شود . بسياري از شركت ها براي چنين تعهدي اقدامي ملموس به عمل نمي آورند و براساس متحقق شدن رويداد در تاريخ وقوع ، هزينه هاي متجلي شده را به عنوان هزينه دوره منظور مي كنند . در صورتي كه با استمرار اشتغال و خدمت از هنگام استخدام كاركنان و در طول زمان اين تعهد ايجاد شده و مرتبا انباشته مي شود . از اين رو ماهيت بدهي احتمالي نداشته و به عبارتي درست تر تعهد قطعي شركت به حساب مي آيد كه به منظور انعكاس تمامي رويدادهاي به وقوع پيوسته در صورت هاي مالي در انعكاس چنين رخدادي در حساب ها نبايد ترديد كرد . بنابراين اين مناسب است اين بدهي شناسايي شده به شيوه اي روشن و واقعي با اختصاص ذخيره كافي براي پوشش چنين تعهدي اقدام كرد.» وي تصريح مي كند : « اساسا به پيروي از اصول حسابداري شيوه اختصاص چنين ذخيره اي به عنوان اعمال يك رويه مالي بايد در يادداشت هاي پيوست صورت هاي مالي آشكارسازي شود . ميزان چنين ذخيره اي مطابق قانون كار يا مقررات داخلي موسسه ( بديهي است هر كدام عادلانه تر و نزديك تر به واقع باشد ). براساس تعداد كاركنان مدت زمان اشتغال در دوره مالي ، آخرين حقوق يا ميانگين حقوق ظرف دوره مالي و بالاخره اعمال ضريب مورد عمل موسسه خواهد بود . ذخيره براي هر دوره مالي به حساب سود و زيان همان سال منظور و مانده انباشته ذخاير سنواتي افزوده خواهد شد. بي ترديد در طول دوره مالي هر گونه پرداخت به كاركناني كه قطع همكاري دارند از محل اين ذخاير تامين خواهد شد ».
رييس شوراي عالي انجمن حسابداران خبره ايران در پايان تصريح مي كند : « ذخيره پايان خدمت كاركنان در صورت هاي مالي شركت جزو ذخاير يا تحت عنوان بدهي هاي بلندمدت قابل ارايه است كه مباني احتساب آن هم در يادداشت درج مي شود . اختصاص چنين ذخايري تا حدي كه قانون ماليات ها مجاز مي دارد از اقلام هزينه هاي قابل قبول است ».
نحوه برخورد حسابداری با مزایای پایان خدمت کارکنان چگونه است ؟
1- در مواردی که طبق قوانین و مقررات موضوعه ، قرارداد فیمابین شرکت و کارکنان و یا ضوابط ، عرف و رویههای موجود ، شرکت ملزم به پرداخت مزایای پایان خدمت به کارکنان خود باشد و این مزایا بر اساس مدت سنوات خدمت هریک از کارکنان به کلیه آنها تعلق گیرد ، لازم است در پایان هرسال مالی بدهی شرکت از این بابت تا تاریخ ترازنامه برآورد و بعنوان ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان در حسابها منظور گردد . این ذخیره در ترازنامه در زمره بدهیهای غیرجاری طبقهبندی می شود .
2- چنانچه شرکت قبلاً برای مزایای پایان خدمت کارکنان خود ذخیرهای درحسابها منظور نکرده باشد ، اما در پایان سال مالی جاری نسبت به ایجاد ذخیره از این بابت تصمیمگیری کند ، آثار سال جاری ناشی از ایجاد ذخیره باید به حساب هزینههای مربوط ( حسب مورد : سربار کارخانه ، توزیع و فروش و عمومی و اداری ) منظور شود . درمورد نحوه انعکاس محاسبات مربوط به سنوات قبل جهت اندازهگیری نتایج عملیات ، حسب مورد ، طبق یکی از حالات زیر برخورد خواهد شد :
الف) در صورتیکه شرایط تجویز کننده ایجاد ذخیره در سال یا سالهای قبل وجود داشته ، اما نادیده گرفته شده است ، با آثار مربوط به سنوات قبل باید بعنوان اصلاح اشتباه دورههای قبل برخورد شود .
ب) در صورتیکه شرایط تجویز کننده ایجاد ذخیره در سال یا سالهای قبل وجود نداشته و درسال جاری بوجود آمده باشد ، آثار محاسباتی مربوط به سنوات قبل اصلاح اشتباه نبوده ، بلکه باید با آن بعنوان یک قلم غیرمترقبه برخورد نموده و آن را در صورت حساب سود و زیان بطور جداگانه نشان داد .
ج) چنانچه شرکت تحت شرایط خاص و بطور مقطعی ناگزیر از و یا مایل به پرداخت مزایای پایان خدمت به برخی از کارکنان خود باشد ، در این حالت معمولاً نیاز به تامین ذخیرهای از این بابت نبوده و توصیه می شود مبالغ پرداختی همزمان با پرداخت ، به هزینه دوره منظور و در گروه سایر درآمدها و هزینهها منعکس شود .
حسابداری مزایای پایان خدمت کارکنان :
در پایان سال کارفرما می بایست حداقل 1 ماه از حقوق کارگر که میانگین 3 ماه آخر حقوق پایه ماهانه وی می باشد به وی بپردازد و یا آن را ذخیره کند و هرگاه با کارگر تسویه شد و وی با کارفرما قطع رابطه کرد به وی پرداخت نماید .
اگر مزایا در پایان خدمت به کارگر پرداخت شود ، یعنی برای آن ذخیره در نظر نگیریم ، ثبت زیر زده می شود :
هزینه بازخرید سنوات خدمت
***
صندوق / بانک / سایر حساب های پرداختنی
***
اگر ذخیره در نظر گرفته شود ثبت زیر زده می شود :
هزینه بازخرید سنوات خدمت
***
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان ***
توجه کنید که برای ذخیره صحیح فقط نباید یک سال آن را حساب کنید بلکه می بایست از زمان کارکرد کارکنان را محاسبه و اختلاف مانده حساب و عدد جدید را ثبت بزنید یا به عبارت دیگر حساب را تعدیل کنید . این به دلیل آن است که طبق قانون ، کارفرما می بایست بر طبق آخرین حقوق دریافتی سنوات را محاسبه کند و در پایان سال کل سنوات را محاسبه ( از آغاز خدمت ) و بعد مانده ذخیره را اصلاح کند .
*
تاریخ بروز رسانی ارسال: 1394/05/29
مطابق "قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي كشور"، که مصوب مجلس شورای اسلامی در تاریخ 1394/02/01 بوده و به تأیید شورای نگهبان نیز رسیده است؛ دو تبصره به ماده 7 قانون کار اضافه شده است که یکی از آنها مربوط به مزایای پایان خدمت می باشد:
تبصره 4 - كارفرمايان موظفند به كارگران با قرارداد مدت موقت به نسبت کارکرد، مزایای پایان خدمت را به مأخذ هرسال یک ماه آخرین مزد پرداخت نمایند.
جهت اطمینان از صحت مطلب فوق، می توانید بند هفت دستورالعمل ذیل را مطالعه نمائید:
اطلاعيه: دستورالعمل شماره 41 اداره کار
با احترام ...