با سلام و عرض ادب خدمت شما دوست گرامی
ابتدا باید مجمعی که صلاحیت انجام انحلال شرکت را دارد (مجمع عمومی یا فوق العاده) تشکیل شود، و سپس با تصویب مجمع، وزارت تعاون و امور روستاها اقدام به انحلال آن و تعيين هيأت تصفيه كرده و یک مدیر تصفیه انتخاب می شود و درخواست لغو ثبت شركت يا اتحاديه را از اداره ثبت خواهد كرد. لازم به ذکر است که تا زمان اعلام ختم تصفیه دفاتر بایستی پلمپ و نوشته شوند و مجمع عمومی نیز تشکیل گردد چرا که شخصیت حقوقی شرکت محفوظ است.
سپس در اولین اقدام بدهی های شرکت بایستی پرداخت گردد که اولویت آنها به شرح زیر است:
- کارکنان و اعضاء
- دولت (بابت بیمه و درصورت وجود مالیات)
- بستانکاران
- سهامداران
لازم به ذکر است که شرکت های تعاونی معاف از مالیات هستند اما استثنائاتی مثل فروش به غیر عضو نیز وجود دارد.
حسابداری عملیات تصفیه به شرح ذیل است:
1- افتتاح حساب سود و زیان تصفیه: ماهیت این حساب به گونه ای است که همواره رویدادهای تصفیه ما به التفاوت ارزش دفتری اقلام ترازنامه و ارزش تصفیه (ارزش فروش زمام تصفیه) آنها به این حساب منتقل می شود.
2- تبدیل دارایی های غیر نقد به وجه نقد: رویه کلی تصفیه بدین شرح است که بایستی ابتدا کلیه دارایی های شرکت از طریق فروش یا وصول مطالبات به وجه نقد تبدیل گردد. طی این مراحل در زمان فروش هر یک از اقلام دارایی حساب وجوه نقد معادل بهای تمام شده بستانکار گردیده و مابه التفاوت به حساب سود و زیان تصفیه منتقل می گردد. بدهیهی است که با بستن یک حساب دارایی بایستی همه حساب های وابسته به آن بسته شود. به عنوان نمونه در زمان فروش یک دارایی استهلاک پذیر مانده حساب استهلاک انباشته نیز در ثبت مورد نظر از طریق بدهکار شدن صفر می گردد و آنگاه مابه التفاوت ارزش فروش و ارزش دارایی (بهای تمام شده منهای استهلاک انباشته) به حساب سود و زیان تصفیه بدهکار و چنانچه بیش از ارزش دفتری به فروش برسد حساب سود و زیان تصفیه بستانکار می شود .
حساب دارایی های غیر نقد مختلف را بسته و مانده های آنها را به حساب تصفیه انتقال می دهیم همچنین ذخائر مربوطه را نیز به حساب تصفیه منظور می نماییم بنابراین حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصل و سایر ذخائر استهلاک را بدهکار و حساب مختلف دارایی ها را بستانکار می کنیم. مابه التفاوت که خالص دفتری دارایی ها می باشد به حساب تصفیه بدهکار می شود بدین ترتیب که حساب دارایی ها و ذخائر مختلف بسته می شوند.
3- بازپرداخت بدهی ها از محل نقدینگی: بر طبق قانون تجارت آن قسمت از دارایی وجوه نقدی که در مدت تصفیه مورد احتیاج نیست بین صاحبان سهام به نسبت سهام تقسیم می شود. به شرط آنکه حقوق بستانکاران منظور گردیده و معادل دیونی که هنوز موعد تادیه آن نرسیده است موضوع شده باشد.
4- ثبت هزینه های مربوطه در بدهکار حساب سود و زیان تصفیه: چنانچه شرکت در طول دوران تصفیه متحمل هزینه ای از قبیل حقوق مدیران تصفیه گردد این هزینه در بدهکار حساب سود و زیان تصفیه ثبت می شود.
5- ارائه ترازنامه، حساب سود و زیان عملیات و صورتحساب دریافتها و پرداختها: مطابق قانون تجارت مادام که امر تصفیه خاتمه نیافته است، مدیران تصفیه باید همه ساله مجمع عمومی عادی را با شرایط و تشریفاتی که در قانون و اساسنامه پیش بینی شده است دعوت کرده، صورت اموال منقول و غیرمنقول و ترازنامه و صورت سود و زیان عملیات خود را به ضمیمه گزارش حاکی از اعمالی که از آن موقع انجام داده اند به مجمع عمومی مذکور تسلیم نماید. بدین منظور در تاریخ آخرین مجمع عمومی آمده است "با پایان دوره مالی (به شرط عدم اتمام عملیات تصفیه) این موارد به مجمع عمومی ارائه گردد".
الف: ترازنامه (شامل حساب های باقیمانده که هنوز بسته نشده اند)
ب: حساب سود و زیان عملیات تصفیه
ج: صورت حساب دریافتها و پرداختها
6- پرداخت به اعضاء: مطابق قانون تجارت، پس از ختم تصفیه و انجام تعهدات و تادیه کلیه دیون دارایی های شرکت بدواً برای بازپرداخت مبلغ اسمی سهام به سهامداران مصرف خواهد رسید و مازاد به ترتیب مقرر در اساسنامه شرکت و در صورتی که در اساسنامه چیزی بیان نشده باشد، به نسبت سهام بین سهامداران تقسیم خواهد شد.
همان طور که از متن قانون بر می آید به صاحبان سهام معدل ارزش دفتری سهامشان وجه پرداخت می شود همزمان سهام ایشان باطل می گردد.
7- تودیع وجوه باقیمانده در پایان عملیات تصفیه نزد بانک (در صورت وجود مبلغی که توسط افراد ذینفع دریافت نشده): تا پایان عملیات تصفیه ممکن است تعدادی از بستانکاران و سهامدارن جهت دریافت مطالبات خود مراجعه نکنند. به موجب قانون پس از اعللام خاتمه تصفیه (به اداره ثبت شرکتها) مدیران تصفیه باید وجوهی را که باقیمانده است، در حساب مخصوصی نزد یکی از بانکهای ایران تودیع و صورت اسامی بستانکاران و صاحبان سهامی که حقوق خود را دریافت نکرده اند، نیز به آن بانک تسلیم نمایند و مراتب را طی آگهی به اطلاع اشخاص ذینفع برسانند تا برای گرفتن طلب خود به بانک مراجعه کنند. پس از انقضا ده سال از انتشار آگهی ختم تصفیه هر مبلغ که از وجوه که از وجوه در بانک باقی مانده باشد در حکم مال بلاصاحب بوده و از طرف بانک با اطلاع دادستان محل به خزانه دولت منتقل خواهد شد.
سرکار خانم پرتو گرامی امیدوارم که توضیحات کامل بوده باشد، اگر سوالی داشتید بنده در خدمتم.
با احترام...