اطلاعات بيشتر
۱۸ مهر ۱۳۹۴، ۱۲:۳۵ ب.ظ
مفهوم استقلال چگونه براي حسابرسان داخلي و حسابرسان مستقل به صورت متفاوت تعريف مي‌شود؟
اصطلاح "مستقل" و مفهوم "استقلال" به‌طور معمول در ارتباط با هر دو گروه حسابرسان داخلي و حسابرسان مستقل به‌كار مي‌رود. اما تفاوت‌هايي در معني، ميزان و پيش‌زمينه‌هاي استقلال براي اين دو گروه وجود دارد.
براي حسابرسان داخلي، مفهوم استقلال به طرز تفكر يا سوگيري و تحت نفوذ قرار گرفتن توسط ديگران باز مي‌گردد و همچنين در حسابرسي داخلي، دست يابي به استقلال در گرو ساختار مناسب گزارش‌گري نتايج كار به سطح مناسبي از سازمان شامل امكان ارائه گزارش به كميته حسابرسي و مدير عامل، وجود استقلال سازماني و عدم محدوديت در دسترسي به اسناد و مدارك موردنياز است. كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا (و همچنين سازمان بورس و اوراق بهادار تهران) مي‌توانند تحت استخدام سازماني قرار گيرند كه در آن كار مي‌كنند، در‌حالي‌كه حسابرسان مستقل چنين اختيار و امكاني ندارند.
انجمن حسابرسان داخلي در سراسر استانداردهاي خود از واژه "استقلال" براي توصيف جايگاه مناسب حسابرسان جهت انجام رسيدگي استفاده كرده است، با اين وجود؛ شايد "بي‌طرفي" واژه مناسب‌تري براي توصيف ويژگي اصلي باشد كه حسابرسان نيازمند به نمايش گذاردن آن هستند. در حقيقت، بي‌طرفي واژه‌اي است كه هيأت نظارت بر حسابداري شركت‌هاي سهامي عام براي توصيف ارزيابي قابليت اتكاي محتواي مدارك و شواهد توسط حسابرسان داخلي استفاده كرده است.
استاندارد حسابرسي شماره 65 آمريكا براي توضيح اين تفاوت، از اين ديدگاه طرفداري مي‌كند كه "حسابرسان داخلي از سازمان خود مستقل نيستند"، در‌حالي‌كه استانداردهاي انجمن حسابرسان داخلي، حسابرسي داخلي را فعاليتي مشاوره اي و اطمينان بخش، كه به صورت مستقل و بي‌طرفانه براي ايجاد ارزش افزوده و بهبود عمليات سازمان طراحي شده است، تعريف مي‌كند. اين استاندارد همچنين تأكيد مي‌كند كه مفهوم "استقلال" جداي از استقلالي است كه حسابرسان مطابق با آئين‌نامه نحوه ارتباط با كارفرماي انجمن حسابداران رسمي آمريكا و كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا، بايد از ابتدا داراي آن بوده و تا پايان كار آن را حفظ كنند. اين استاندارد تشريح مي‌كند كه حسابرسان داخلي چگونه بايد در طول رسيدگي‌هاي خود نسبت به فعاليت‌هايي كه مورد حسابرسي قرار مي‌دهند، بي‌طرف باقي بمانند. علاوه بر تمامي اين مطالب، انجمن حسابداران رسمي آمريكا در اين استاندارد تصريح مي‌كند كه "حسابرسي داخلي مؤلفه‌اي از محيط كنترلي سازمان است". هيأت نظارت بر حسابداري شركت‌هاي سهامي عام نيز از اين ديدگاه پشتيباني كرده است.
از آنجايي كه رعايت استقلال براي انجام حسابرسي مستقل توسط نهادهاي قانون‌گذار الزامي گرديده، اين مفهوم براي حسابرسان مستقل به صورت ساختار يافته و شفاف‌تري تعريف شده است.
مطابق استانداردهاي حرفه‌اي انجمن حسابداران رسمي و كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا، حسابرسان مستقل ملزم به رعايت الزام‌هاي استقلال حرفه‌اي هستند. مواردي كه حسابرسان مستقل براي حفظ استقلال بايد رعايت كنند عبارتند از:
1- پايندي به ارائه گزارش مستقيم و منحصر به كميته حسابرسي، پذيرش مسئوليت كميته در انتخاب و تعيين حق‌الزحمه حسابرسي و در برخي موارد؛ اعلام پذيرش اوليه ارائه برخي خدمات اطمينان‌بخشي خاص از سوي آنان.
2- خودداري از ارائه برخي خدمات به مشتريان، نظير انجام حسابرسي داخلي به صورت برون‌سپاري، ارزيابي خدمات، دفتر داري، طراحي سيستم‌هاي مالي و ديگر خدماتي كه نهادهاي قانوني ارائه آنها توسط حسابرسان مستقل را عاملي براي ترديد در استقلال حرفه‌اي ايشان دانسته است.
3- رعايت الزام‌هاي استقلال حرفه‌اي در ظاهر و در عمل.
4- عدم طرفداري از منافع مشتري در حين انجام حسابرسي، نداشتن منافع مشترك يا وجود تضاد منافع.
5- تعيين گستره و محتواي رسيدگي به صورت مستقل و صرفاً توسط حسابرس.
6- عدم قبول هرگونه مسئوليتي كه از منظر فني، وظيفه‌اي مديريتي محسوب شود و اين گونه به‌نظر برسد كه حسابرسان مستقل، كارهايي را بررسي مي‌كنند كه خود قبلاً انجام داده اند.
7- نداشتن هيچ‌گونه حق مالكيت يا دارايي نزد شركت حسابرسي‌شونده (مانند سهام) يا شركاي آن.
8- چرخش الزامي كاركنان در حين انجام حسابرسي.
9- تعيين قرار ممنوعيت استخدام كاركنان مؤسسات حسابرسي (در سطوح معين) توسط شركت‌هاي حسابرسي‌شونده براي مدت زمان معيني پس از ارائه خدمات.
همچنين، مطابق استانداردهاي پذيرفته شده حسابرسي؛ حسابرسان مستقل ملزم به ارائه اظهارنامه كتبي مبني بر استقلال خود به كميته حسابرسي هستند. تخطي از ضوابط استقلال، ممكن است منجر به وضع جرائمي توسط نهادهاي قانوني شود. براي نمونه، كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا مي‌تواند براي دوره‌اي كه تشخيص مي‌دهد حسابرس مستقل در حسابرسي صورت‌هاي مالي استقلال خود را از دست داده است، شركت‌ها را ملزم به اجراي حسابرسي دوباره كند.
بند 14 استاندارد حسابرسي شماره 200 ايران با عنوان "اهداف كلي حسابرس مستقل و انجام حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي" اشاره مي‌كند كه "حسابرس بايد الزامات آئين رفتار حرفه‌اي، شامل استقلال، را در ارتباط با حسابرسي صورت‌هاي مالي رعايت كند".
بخش توضيحات كاربردي اين استاندارد در بند 11 خود مي‌افزايد "حسابرس تابع الزامات رفتار حرفه‌اي مرتبط با حسابرسي صورت‌هاي مالي، از جمله الزامات استقلال است".
در تكميل اين بحث، بند 13 ادامه مي‌دهد "از آنجا كه حسابرسي با منافع عمومي سر و كار دارد، بنابراين طبق الزامات آئين رفتار حرفه‌اي، حسابرس بايد مستقل از واحد تجاري باشد. طبق آئين رفتار حرفه‌اي، استقلال شامل استقلال واقعي و استقلال ظاهري است. استقلال حسابرس از واحد تجاري باعث مي‌شود كه وي بدون سازش كاري، نظر خود را اظهار كند. استقلال، توانايي حسابرس را براي درست‌كاري و حفظ بي‌طرفي و نگرش ترديد حرفه‌اي افزايش مي‌دهد".
به علاوه تمامي اين رهنمودها، بند 18 استاندارد شماره 1 حسابرسي ايران تحت عنوان "كنترل كيفيت در مؤسسات ارائه‌كننده خدمات حسابرسي، ساير خدمات اطمينان بخشي و خدمات مرتبط" تشريح مي‌كند كه:
مؤسسه براي كسب اطمينان معقول از رعايت الزامات مربوط به استقلال طبق آئين‌رفتار حرفه‌اي توسط خود، كاركنان و در موارد مقتضي، ساير افراد مربوط (شامل كارشناسان طرف قرارداد) بايد سياست‌ها و روش‌هاي لازم را طراحي و برقرار كند. سياست‌ها و روش‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه مؤسسه بتواند موارد زير را انجام دهد:
الف- اطلاع رساني الزامات مربوط به استقلال مؤسسه به كاركنان و در موارد مقتضي، ساير افراد مشمول اين الزامات.
ب- شناسايي و ارزيابي شرايط و روابطي كه استقلال را تهديد مي‌كند و اتخاذ تدابير ايمني مناسب براي از بين بردن تهديدهاي مزبور يا كاهش آن به سطحي قابل پذيرش و در صورت لزوم، كناره گيري از كار.
به دليل آنكه استانداردهاي مدوني براي حسابرسي داخلي در ايران وجود ندارد و از طرفي، خدمات حسابرسي داخلي در گروه خدمات اطمينان بخشي جاي مي‌گيرد، لذا الزام‌ها و رهنمودهاي اين استاندارد مي‌تواند در مواقع ضرورت مورد استناد و توجه حسابرسان داخلي قرار گيرد.
اصطلاح "مستقل" و مفهوم "استقلال" به‌طور معمول در ارتباط با هر دو گروه حسابرسان داخلي و حسابرسان مستقل به‌كار مي‌رود. اما تفاوت‌هايي در معني، ميزان و پيش‌زمينه‌هاي استقلال براي اين دو گروه وجود دارد.
براي حسابرسان داخلي، مفهوم استقلال به طرز تفكر يا سوگيري و تحت نفوذ قرار گرفتن توسط ديگران باز مي‌گردد و همچنين در حسابرسي داخلي، دست يابي به استقلال در گرو ساختار مناسب گزارش‌گري نتايج كار به سطح مناسبي از سازمان شامل امكان ارائه گزارش به كميته حسابرسي و مدير عامل، وجود استقلال سازماني و عدم محدوديت در دسترسي به اسناد و مدارك موردنياز است. كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا (و همچنين سازمان بورس و اوراق بهادار تهران) مي‌توانند تحت استخدام سازماني قرار گيرند كه در آن كار مي‌كنند، در‌حالي‌كه حسابرسان مستقل چنين اختيار و امكاني ندارند.
انجمن حسابرسان داخلي در سراسر استانداردهاي خود از واژه "استقلال" براي توصيف جايگاه مناسب حسابرسان جهت انجام رسيدگي استفاده كرده است، با اين وجود؛ شايد "بي‌طرفي" واژه مناسب‌تري براي توصيف ويژگي اصلي باشد كه حسابرسان نيازمند به نمايش گذاردن آن هستند. در حقيقت، بي‌طرفي واژه‌اي است كه هيأت نظارت بر حسابداري شركت‌هاي سهامي عام براي توصيف ارزيابي قابليت اتكاي محتواي مدارك و شواهد توسط حسابرسان داخلي استفاده كرده است.
استاندارد حسابرسي شماره 65 آمريكا براي توضيح اين تفاوت، از اين ديدگاه طرفداري مي‌كند كه "حسابرسان داخلي از سازمان خود مستقل نيستند"، در‌حالي‌كه استانداردهاي انجمن حسابرسان داخلي، حسابرسي داخلي را فعاليتي مشاوره اي و اطمينان بخش، كه به صورت مستقل و بي‌طرفانه براي ايجاد ارزش افزوده و بهبود عمليات سازمان طراحي شده است، تعريف مي‌كند. اين استاندارد همچنين تأكيد مي‌كند كه مفهوم "استقلال" جداي از استقلالي است كه حسابرسان مطابق با آئين‌نامه نحوه ارتباط با كارفرماي انجمن حسابداران رسمي آمريكا و كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا، بايد از ابتدا داراي آن بوده و تا پايان كار آن را حفظ كنند. اين استاندارد تشريح مي‌كند كه حسابرسان داخلي چگونه بايد در طول رسيدگي‌هاي خود نسبت به فعاليت‌هايي كه مورد حسابرسي قرار مي‌دهند، بي‌طرف باقي بمانند. علاوه بر تمامي اين مطالب، انجمن حسابداران رسمي آمريكا در اين استاندارد تصريح مي‌كند كه "حسابرسي داخلي مؤلفه‌اي از محيط كنترلي سازمان است". هيأت نظارت بر حسابداري شركت‌هاي سهامي عام نيز از اين ديدگاه پشتيباني كرده است.
از آنجايي كه رعايت استقلال براي انجام حسابرسي مستقل توسط نهادهاي قانون‌گذار الزامي گرديده، اين مفهوم براي حسابرسان مستقل به صورت ساختار يافته و شفاف‌تري تعريف شده است.
مطابق استانداردهاي حرفه‌اي انجمن حسابداران رسمي و كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا، حسابرسان مستقل ملزم به رعايت الزام‌هاي استقلال حرفه‌اي هستند. مواردي كه حسابرسان مستقل براي حفظ استقلال بايد رعايت كنند عبارتند از:
1- پايندي به ارائه گزارش مستقيم و منحصر به كميته حسابرسي، پذيرش مسئوليت كميته در انتخاب و تعيين حق‌الزحمه حسابرسي و در برخي موارد؛ اعلام پذيرش اوليه ارائه برخي خدمات اطمينان‌بخشي خاص از سوي آنان.
2- خودداري از ارائه برخي خدمات به مشتريان، نظير انجام حسابرسي داخلي به صورت برون‌سپاري، ارزيابي خدمات، دفتر داري، طراحي سيستم‌هاي مالي و ديگر خدماتي كه نهادهاي قانوني ارائه آنها توسط حسابرسان مستقل را عاملي براي ترديد در استقلال حرفه‌اي ايشان دانسته است.
3- رعايت الزام‌هاي استقلال حرفه‌اي در ظاهر و در عمل.
4- عدم طرفداري از منافع مشتري در حين انجام حسابرسي، نداشتن منافع مشترك يا وجود تضاد منافع.
5- تعيين گستره و محتواي رسيدگي به صورت مستقل و صرفاً توسط حسابرس.
6- عدم قبول هرگونه مسئوليتي كه از منظر فني، وظيفه‌اي مديريتي محسوب شود و اين گونه به‌نظر برسد كه حسابرسان مستقل، كارهايي را بررسي مي‌كنند كه خود قبلاً انجام داده اند.
7- نداشتن هيچ‌گونه حق مالكيت يا دارايي نزد شركت حسابرسي‌شونده (مانند سهام) يا شركاي آن.
8- چرخش الزامي كاركنان در حين انجام حسابرسي.
9- تعيين قرار ممنوعيت استخدام كاركنان مؤسسات حسابرسي (در سطوح معين) توسط شركت‌هاي حسابرسي‌شونده براي مدت زمان معيني پس از ارائه خدمات.
همچنين، مطابق استانداردهاي پذيرفته شده حسابرسي؛ حسابرسان مستقل ملزم به ارائه اظهارنامه كتبي مبني بر استقلال خود به كميته حسابرسي هستند. تخطي از ضوابط استقلال، ممكن است منجر به وضع جرائمي توسط نهادهاي قانوني شود. براي نمونه، كميسيون بورس و اوراق بهادار آمريكا مي‌تواند براي دوره‌اي كه تشخيص مي‌دهد حسابرس مستقل در حسابرسي صورت‌هاي مالي استقلال خود را از دست داده است، شركت‌ها را ملزم به اجراي حسابرسي دوباره كند.
بند 14 استاندارد حسابرسي شماره 200 ايران با عنوان "اهداف كلي حسابرس مستقل و انجام حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي" اشاره مي‌كند كه "حسابرس بايد الزامات آئين رفتار حرفه‌اي، شامل استقلال، را در ارتباط با حسابرسي صورت‌هاي مالي رعايت كند".
بخش توضيحات كاربردي اين استاندارد در بند 11 خود مي‌افزايد "حسابرس تابع الزامات رفتار حرفه‌اي مرتبط با حسابرسي صورت‌هاي مالي، از جمله الزامات استقلال است".
در تكميل اين بحث، بند 13 ادامه مي‌دهد "از آنجا كه حسابرسي با منافع عمومي سر و كار دارد، بنابراين طبق الزامات آئين رفتار حرفه‌اي، حسابرس بايد مستقل از واحد تجاري باشد. طبق آئين رفتار حرفه‌اي، استقلال شامل استقلال واقعي و استقلال ظاهري است. استقلال حسابرس از واحد تجاري باعث مي‌شود كه وي بدون سازش كاري، نظر خود را اظهار كند. استقلال، توانايي حسابرس را براي درست‌كاري و حفظ بي‌طرفي و نگرش ترديد حرفه‌اي افزايش مي‌دهد".
به علاوه تمامي اين رهنمودها، بند 18 استاندارد شماره 1 حسابرسي ايران تحت عنوان "كنترل كيفيت در مؤسسات ارائه‌كننده خدمات حسابرسي، ساير خدمات اطمينان بخشي و خدمات مرتبط" تشريح مي‌كند كه:
مؤسسه براي كسب اطمينان معقول از رعايت الزامات مربوط به استقلال طبق آئين‌رفتار حرفه‌اي توسط خود، كاركنان و در موارد مقتضي، ساير افراد مربوط (شامل كارشناسان طرف قرارداد) بايد سياست‌ها و روش‌هاي لازم را طراحي و برقرار كند. سياست‌ها و روش‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه مؤسسه بتواند موارد زير را انجام دهد:
الف- اطلاع رساني الزامات مربوط به استقلال مؤسسه به كاركنان و در موارد مقتضي، ساير افراد مشمول اين الزامات.
ب- شناسايي و ارزيابي شرايط و روابطي كه استقلال را تهديد مي‌كند و اتخاذ تدابير ايمني مناسب براي از بين بردن تهديدهاي مزبور يا كاهش آن به سطحي قابل پذيرش و در صورت لزوم، كناره گيري از كار.
به دليل آنكه استانداردهاي مدوني براي حسابرسي داخلي در ايران وجود ندارد و از طرفي، خدمات حسابرسي داخلي در گروه خدمات اطمينان بخشي جاي مي‌گيرد، لذا الزام‌ها و رهنمودهاي اين استاندارد مي‌تواند در مواقع ضرورت مورد استناد و توجه حسابرسان داخلي قرار گيرد.
" برای حمايـت از ما، لطفاً بر روی بنرهای تبليغاتی سايت كليك نمائيد "
" اگر کسی خوبیهای تو را فراموش کرد، تو خوب بودن را فراموش نکن... "
" ای کاش یاد بگیریم، برای خالی کردن خودمان؛ کسی را لبریز نکنیم... "
" تنها « زمان » است كه دوست داشتن را ثابت می كند، نه « زبان »... "
" اگر کسی خوبیهای تو را فراموش کرد، تو خوب بودن را فراموش نکن... "
" ای کاش یاد بگیریم، برای خالی کردن خودمان؛ کسی را لبریز نکنیم... "
" تنها « زمان » است كه دوست داشتن را ثابت می كند، نه « زبان »... "