اطلاعات بيشتر
۰۹ اسفند ۱۳۹۵، ۰۴:۱۲ ب.ظ
رئیس سازمان حسابرسی می‌گوید: از آن جایی که بخش اعظمی از منابع اقتصادی در اختیار شرکت‌های دولتی قرار دارد، لذا استفاده از ابزار حسابرسی عملیاتی به منزله پاسخگویی مدیران دولتی در نحوه مدیریت این منابع ملی است. استفاده از ابزار حسابرسی عملیاتی به منزله پاسخگویی مدیران دولتی در نحوه مدیریت این منابع ملی در برنامه پنجم توسعه به صراحت مورد اشاره قرار گرفته و دولت موظف شده است تا شرکت‌های تحت پوشش خود و پذیرفته شدگان در بورس را ملزم به انجام حسابرسی عملیاتی کند.
بر همین اساس و برای اطلاع از جزئیات گفتگویی با اکبر سهیلی پور، رئیس سازمان حسابرسی انجام شده که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
با توجه به اینکه نهاد دولت در اقتصاد ایران نفوذ بالایی دارد و شرکت‌های متعدد دولتی در عرصه اقتصاد حضور دارند، حسابرسی عملیاتی در این شرکت‌ها چه تأثیری بر شفافیت هزینه و استفاده بهینه از منابع دارد؟
حسابرسی عملیاتی نوعی از خدمات اطمینان‌بخشی است که اثربخشی، کارایی، صرفه اقتصادی (موسوم به ۳Es ) و در سنوات اخیر ملاحظات زیست محیطی (به عنوان Eچهارم ۴thE) عملیات سازمان را ارزیابی و با ایجاد بینش و ارائه پیشنهاد برای بهبود عملیات به مدیران برای استفاده بهینه از منابع موجود کمک می‌کند. ضمناً با توجه به اینکه کانون توجه این نوع حسابرسی علاوه بر ارزیابی عملکرد، بررسی سیستم‌ها و فرآیندهای اجرای عملیات و ارزیابی آزمون کنترل‌های داخلی نیز است، از این طریق تأثیر به سزایی بر افزایش قابلیت اتکای اطلاعات سازمان‌ها و بهبود عملکرد آنها خواهد داشت.
درشرایط اقتصادی و اجتماعی حاضر و در آینده‌ای نه چندان دور، فقط سازمان‌هایی می‌توانند فعال باقی بمانند که در هزینه‌های جاری خود کاهش، در قیمت تمام شده محصول ثبات، در کیفیت بهبود مستمر و بر حفاظت از محیط زیست توجه داشته باشند. و این موارد یعنی همان چهار موضوعی (۴Es) که حسابرسی عملیاتی به دنبال ارزیابی و در نهایت بهبود آن در سازمانهای مورد حسابرسی است.
با توجه به عزم جدی وزارت اقتصاد برای پیاده‌سازی حسابرسی عملیاتی تاکنون چند شرکت با این روش حسابرسی شده‌اند؟
تاکنون حسابرسی عملیاتی نود (۹۰) شرکت توسط سازمان حسابرسی انجام شده است.
شرکت‌هایی که در آنها حسابرسی عملیاتی صورت می‌گیرد چگونه انتخاب می‌شوند و چه مسیری باید طی شود تا حسابرسی عملیاتی در آنها اجرایی شود؟
شرکت‌هایی که در آنها حسابرسی عملیاتی صورت می‌گیرد، به دو گروه قابل تفکیک هستند. شرکت‌هایی که به صورت اختیاری متقاضی انجام حسابرسی عملیاتی است و شرکت‌هایی که در راستای رعایت تکلیف قانونی مقرر در ماده ۲۱۸ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی و ماده ۲۵ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت محترم وزیران ملزم به انجام حسابرسی عملیاتی هستند.
در گروه اول تشخیص هیئت مدیره برای بهبود کارایی، صرفه اقتصادی، اثربخشی و ملاحظات زیست محیطی و آگاهی از ضعف های موجود و مشاوره جهت چگونگی رفع آنها است که منجر به انجام حسابرسی عملیاتی می‌گردد. در گروه دوم تشخیص و سیاست‌های دولت برای بهبود کارایی، صرفه اقتصادی، اثربخشی و ملاحظات زیست محیطی و آگاهی از وضعیت موجود و ضعف‌های عملیاتی و عملکردی شرکت‌ها و راه‌های چگونگی رفع آنها است که برخی از شرکت‌ها را الزام به انجام حسابرسی عملیاتی می‌نماید. در هر دو گروه پس از درخواست شرکت‌ها از حسابرس، قرارداد حسابرسی تنظیم و پس از امضاء توسط شرکت، حسابرسی عملیاتی شروع می‌شود.
چه موانع فنی در اجرای این مقوله وجود دارد و آیا تمام شرکت‌های دولتی این آمادگی را دارند که مورد حسابرسی عملیاتی قرار گیرند؟
مانع اصلی فنی که باعث شده حسابرسی عملیاتی از اثر بخشی و کارایی خیلی بالایی برخوردار نباشد، نبود سسیستم‌های اطلاعاتی جامع در شرکت‌ها و از جمله نبود سیستم‌های حسابداری روز آمد و مناسب بالاخص در زمینه بهیابی خدمات و محصولات و به تبع آن عدم امکان بودجه ریزی عملیاتی می‌باشد، که به رغم تأکید در برنامه‌های توسعه، این نوع بودجه‌ریزی اجرایی نشده است.
به علاوه، مدون و مصوب نبودن اهداف، راهبردها و برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مدیران شرکت‌ها و عدم ارزیابی مناسب از عملکرد مدیران و وابسته نبودن نظام حق‌الزحمه و پاداش مدیران به توانایی‌های اجرایی آنها و میزان دستیابی به اهداف، باعث عدم توجه کافی به نتایج ارزیابی‌های عملکرد و از جمله حسابرسی عملیاتی، شده است.
علاوه بر این، به رغم تلاش‌های انجام شده توسط سازمان حسابرسی در جهت اجرای موثر حسابرسی عملیاتی، کمبود نیروی انسانی واجد شرایط و با تخصص‌های لازم غیر از حسابداری (مانند: اقتصادی، فن‌آوری اطلاعاتIT، محیط زیست، آمار و …) مانع با اهمیت دیگری در اجرای حسابرسی عملیاتی با اثربخشی بالا در شرکت‌های دولتی است.
گروه حسابرسی عملیاتی باید مجموعه‌ای از دانش مربوط به سیستم‌های اطلاعات مدیریتی، مهندسی، شیمی، حرفه‌های امنیتی، سیستم‌های کنترلی، سیستم‌های مدیریت، حسابداری، مدیریت مالی، آمار و قوانین و مقررات را داشته باشند. ضمناً حسابرسی عملیاتی در تمامی سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و غیر دولتی قابل انجام است.
اهداف حسابرسی عملیاتی و چشم‌انداز آن را چگونه ارزیابی می‌کنید و فکر می‌کنید در چند شرکت دولتی باید اجرا شود؟
به‌نظر می‌رسد که پس از بسترسازی و فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم در سال‌های آتی بتوان حسابرسی عملیاتی را به طور مستمر انجام داد. آخرین مرحله از فرآیند انجام حسابرسی عملیاتی، مرحله پیگیری است که در این مرحله می‌توان از اثربخشی انجام حسابرسی عملیاتی اطمینان پیدا کرد. انجام مستمر حسابرسی عملیاتی در شرکت‌های دولتی کمک موثری به این موضوع خواهد بود.
آماری وجود دارد که نشان دهد حسابرسی عملیاتی چه تأثیری بر بهبود عملکرد شرکت‌هایی گذاشته که در آنها اجرا شده است؟
به دلیل این که انجام حسابرسی عملیاتی بر اساس مصوبه مورخ ۰۴-۱۲-۱۳۹۳ هیئت وزیران و به‌طور جدی از سال ۱۳۹۴ در بخش دولتی انجام شد، لذا آمار و اطلاعات مدونی که بیانگر تأثیر این نوع خدمت حرفه‌ای بر عملیات شرکت‌های مورد حسابرسی باشد در حال حاضر وجود ندارد. و تعیین آثار آن مستلزم انجام حسابرسی بعدی شرکت‌های مزبور و پیگیری اقدامات انجام شده توسط مدیران اجرایی شرکت‌ها در رابطه با پیشنهادهای ارائه شده در گزارش‌های حسابرسی عملیاتی است.
اجرای حسابرسی عملیاتی توسط چه نهادهایی صورت می‌پذیرد و آیا دانش آن تنها در اختیار سازمان حسابرسی است یا خیر؟
حسابرسی عملیاتی (عملکرد) توسط سازمان حسابرسی، حسابرسان دیوان محاسبات، موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و حتی حسابرسان داخلی دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌ها و شرکت‌ها، هم در بخش عمومی و هم در بخش خصوصی قابل انجام است.
حسابرسی عملکرد نیز که رویکرد دیگری از این نوع خدمت حرفه‌ای است توسط دیوان محاسبات کشور در بخش عمومی انجام می‌شود. سازمان حسابرسی با تشکیل کمیته حسابرسی عملیاتی در سال ۱۳۷۶ و ایجاد واحد حسابرسی عملیاتی در سال ۱۳۸۱ و انجام بررسی‌های فنی و حرفه‌ای در زمینه تدوین استانداردها، دستورالعمل‌ها و فرم‌های مورد نیاز جهت انجام حسابرسی عملیاتی، کمک موثری در جهت اعتلای حرفه و اشاعه آن در سطح جامعه حرفه‌ای کرده است. سازمان حسابرسی از نظر پژوهشی و اجرایی با توجه به چاپ چندین کتاب و مقاله از سال های ۱۳۸۰ تاکنون و انجام حسابرسی عملیاتی در ۹۰ شرکت بزرگ تجربه و توانایی بیشتری نسبت به سایرین دارد.
منبع: تازه‌های حسابداری
بر همین اساس و برای اطلاع از جزئیات گفتگویی با اکبر سهیلی پور، رئیس سازمان حسابرسی انجام شده که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
با توجه به اینکه نهاد دولت در اقتصاد ایران نفوذ بالایی دارد و شرکت‌های متعدد دولتی در عرصه اقتصاد حضور دارند، حسابرسی عملیاتی در این شرکت‌ها چه تأثیری بر شفافیت هزینه و استفاده بهینه از منابع دارد؟
حسابرسی عملیاتی نوعی از خدمات اطمینان‌بخشی است که اثربخشی، کارایی، صرفه اقتصادی (موسوم به ۳Es ) و در سنوات اخیر ملاحظات زیست محیطی (به عنوان Eچهارم ۴thE) عملیات سازمان را ارزیابی و با ایجاد بینش و ارائه پیشنهاد برای بهبود عملیات به مدیران برای استفاده بهینه از منابع موجود کمک می‌کند. ضمناً با توجه به اینکه کانون توجه این نوع حسابرسی علاوه بر ارزیابی عملکرد، بررسی سیستم‌ها و فرآیندهای اجرای عملیات و ارزیابی آزمون کنترل‌های داخلی نیز است، از این طریق تأثیر به سزایی بر افزایش قابلیت اتکای اطلاعات سازمان‌ها و بهبود عملکرد آنها خواهد داشت.
درشرایط اقتصادی و اجتماعی حاضر و در آینده‌ای نه چندان دور، فقط سازمان‌هایی می‌توانند فعال باقی بمانند که در هزینه‌های جاری خود کاهش، در قیمت تمام شده محصول ثبات، در کیفیت بهبود مستمر و بر حفاظت از محیط زیست توجه داشته باشند. و این موارد یعنی همان چهار موضوعی (۴Es) که حسابرسی عملیاتی به دنبال ارزیابی و در نهایت بهبود آن در سازمانهای مورد حسابرسی است.
با توجه به عزم جدی وزارت اقتصاد برای پیاده‌سازی حسابرسی عملیاتی تاکنون چند شرکت با این روش حسابرسی شده‌اند؟
تاکنون حسابرسی عملیاتی نود (۹۰) شرکت توسط سازمان حسابرسی انجام شده است.
شرکت‌هایی که در آنها حسابرسی عملیاتی صورت می‌گیرد چگونه انتخاب می‌شوند و چه مسیری باید طی شود تا حسابرسی عملیاتی در آنها اجرایی شود؟
شرکت‌هایی که در آنها حسابرسی عملیاتی صورت می‌گیرد، به دو گروه قابل تفکیک هستند. شرکت‌هایی که به صورت اختیاری متقاضی انجام حسابرسی عملیاتی است و شرکت‌هایی که در راستای رعایت تکلیف قانونی مقرر در ماده ۲۱۸ قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی و ماده ۲۵ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت محترم وزیران ملزم به انجام حسابرسی عملیاتی هستند.
در گروه اول تشخیص هیئت مدیره برای بهبود کارایی، صرفه اقتصادی، اثربخشی و ملاحظات زیست محیطی و آگاهی از ضعف های موجود و مشاوره جهت چگونگی رفع آنها است که منجر به انجام حسابرسی عملیاتی می‌گردد. در گروه دوم تشخیص و سیاست‌های دولت برای بهبود کارایی، صرفه اقتصادی، اثربخشی و ملاحظات زیست محیطی و آگاهی از وضعیت موجود و ضعف‌های عملیاتی و عملکردی شرکت‌ها و راه‌های چگونگی رفع آنها است که برخی از شرکت‌ها را الزام به انجام حسابرسی عملیاتی می‌نماید. در هر دو گروه پس از درخواست شرکت‌ها از حسابرس، قرارداد حسابرسی تنظیم و پس از امضاء توسط شرکت، حسابرسی عملیاتی شروع می‌شود.
چه موانع فنی در اجرای این مقوله وجود دارد و آیا تمام شرکت‌های دولتی این آمادگی را دارند که مورد حسابرسی عملیاتی قرار گیرند؟
مانع اصلی فنی که باعث شده حسابرسی عملیاتی از اثر بخشی و کارایی خیلی بالایی برخوردار نباشد، نبود سسیستم‌های اطلاعاتی جامع در شرکت‌ها و از جمله نبود سیستم‌های حسابداری روز آمد و مناسب بالاخص در زمینه بهیابی خدمات و محصولات و به تبع آن عدم امکان بودجه ریزی عملیاتی می‌باشد، که به رغم تأکید در برنامه‌های توسعه، این نوع بودجه‌ریزی اجرایی نشده است.
به علاوه، مدون و مصوب نبودن اهداف، راهبردها و برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مدیران شرکت‌ها و عدم ارزیابی مناسب از عملکرد مدیران و وابسته نبودن نظام حق‌الزحمه و پاداش مدیران به توانایی‌های اجرایی آنها و میزان دستیابی به اهداف، باعث عدم توجه کافی به نتایج ارزیابی‌های عملکرد و از جمله حسابرسی عملیاتی، شده است.
علاوه بر این، به رغم تلاش‌های انجام شده توسط سازمان حسابرسی در جهت اجرای موثر حسابرسی عملیاتی، کمبود نیروی انسانی واجد شرایط و با تخصص‌های لازم غیر از حسابداری (مانند: اقتصادی، فن‌آوری اطلاعاتIT، محیط زیست، آمار و …) مانع با اهمیت دیگری در اجرای حسابرسی عملیاتی با اثربخشی بالا در شرکت‌های دولتی است.
گروه حسابرسی عملیاتی باید مجموعه‌ای از دانش مربوط به سیستم‌های اطلاعات مدیریتی، مهندسی، شیمی، حرفه‌های امنیتی، سیستم‌های کنترلی، سیستم‌های مدیریت، حسابداری، مدیریت مالی، آمار و قوانین و مقررات را داشته باشند. ضمناً حسابرسی عملیاتی در تمامی سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و غیر دولتی قابل انجام است.
اهداف حسابرسی عملیاتی و چشم‌انداز آن را چگونه ارزیابی می‌کنید و فکر می‌کنید در چند شرکت دولتی باید اجرا شود؟
به‌نظر می‌رسد که پس از بسترسازی و فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم در سال‌های آتی بتوان حسابرسی عملیاتی را به طور مستمر انجام داد. آخرین مرحله از فرآیند انجام حسابرسی عملیاتی، مرحله پیگیری است که در این مرحله می‌توان از اثربخشی انجام حسابرسی عملیاتی اطمینان پیدا کرد. انجام مستمر حسابرسی عملیاتی در شرکت‌های دولتی کمک موثری به این موضوع خواهد بود.
آماری وجود دارد که نشان دهد حسابرسی عملیاتی چه تأثیری بر بهبود عملکرد شرکت‌هایی گذاشته که در آنها اجرا شده است؟
به دلیل این که انجام حسابرسی عملیاتی بر اساس مصوبه مورخ ۰۴-۱۲-۱۳۹۳ هیئت وزیران و به‌طور جدی از سال ۱۳۹۴ در بخش دولتی انجام شد، لذا آمار و اطلاعات مدونی که بیانگر تأثیر این نوع خدمت حرفه‌ای بر عملیات شرکت‌های مورد حسابرسی باشد در حال حاضر وجود ندارد. و تعیین آثار آن مستلزم انجام حسابرسی بعدی شرکت‌های مزبور و پیگیری اقدامات انجام شده توسط مدیران اجرایی شرکت‌ها در رابطه با پیشنهادهای ارائه شده در گزارش‌های حسابرسی عملیاتی است.
اجرای حسابرسی عملیاتی توسط چه نهادهایی صورت می‌پذیرد و آیا دانش آن تنها در اختیار سازمان حسابرسی است یا خیر؟
حسابرسی عملیاتی (عملکرد) توسط سازمان حسابرسی، حسابرسان دیوان محاسبات، موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و حتی حسابرسان داخلی دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌ها و شرکت‌ها، هم در بخش عمومی و هم در بخش خصوصی قابل انجام است.
حسابرسی عملکرد نیز که رویکرد دیگری از این نوع خدمت حرفه‌ای است توسط دیوان محاسبات کشور در بخش عمومی انجام می‌شود. سازمان حسابرسی با تشکیل کمیته حسابرسی عملیاتی در سال ۱۳۷۶ و ایجاد واحد حسابرسی عملیاتی در سال ۱۳۸۱ و انجام بررسی‌های فنی و حرفه‌ای در زمینه تدوین استانداردها، دستورالعمل‌ها و فرم‌های مورد نیاز جهت انجام حسابرسی عملیاتی، کمک موثری در جهت اعتلای حرفه و اشاعه آن در سطح جامعه حرفه‌ای کرده است. سازمان حسابرسی از نظر پژوهشی و اجرایی با توجه به چاپ چندین کتاب و مقاله از سال های ۱۳۸۰ تاکنون و انجام حسابرسی عملیاتی در ۹۰ شرکت بزرگ تجربه و توانایی بیشتری نسبت به سایرین دارد.
منبع: تازه‌های حسابداری
" برای حمايـت از ما، لطفاً بر روی بنرهای تبليغاتی سايت كليك نمائيد "
" اگر کسی خوبیهای تو را فراموش کرد، تو خوب بودن را فراموش نکن... "
" ای کاش یاد بگیریم، برای خالی کردن خودمان؛ کسی را لبریز نکنیم... "
" تنها « زمان » است كه دوست داشتن را ثابت می كند، نه « زبان »... "
" اگر کسی خوبیهای تو را فراموش کرد، تو خوب بودن را فراموش نکن... "
" ای کاش یاد بگیریم، برای خالی کردن خودمان؛ کسی را لبریز نکنیم... "
" تنها « زمان » است كه دوست داشتن را ثابت می كند، نه « زبان »... "