اطلاعات بيشتر
۰۱ تير ۱۳۹۲، ۰۱:۵۲ ب.ظ
بحران‌های مالی زائیده نظام سرمایه داری و تجارت بین‌الملل است . در قبل از قرن بیستم دلیل جهانی نبودن سرمایه، محدوده بحران‌ها حداکثر منطقه‌ای بود اما با ظهور تجارت جهانی و سرمایه‌داری بین‌المللی که نمود خود را در شرکت‌های فراملیتی نشان داده ، بحران‌های مالی فراگیر، جهانی و فرامنطقه‌اي بوده است .
توسعه و گسترش شتابان نظام تجارت جهانی به ویژه بعد از جنگ دوم جهانی لزوم و استقرار مناسبات کنترلی خاص را در سیستم‌های مالی و حسابداری به عنوان مهمترین اهرم فشار کنترلی جلوگیری از بحران ، تقلب و فساد در دستورروز نهاد‌های نظارتي و مقامات ناظر بازارهای سرمایه و بازارهای پولی قرار داده است . یکی از مهم ترين سازوکارهايي که در زمينه هدايت اثربخش وکارآيي بنگاه‌های اقتصادی به ویژه موسسات و نهادهاي مالي ابداع شده است ، ابزار‌های «کنترل‌هاي داخلي» است . اين ابزارها زائیده پيچيدگي ساختار سازمان‌ها و توسعه تئوری سازمانی است که خود ، محصول توسعه سرمایه داری جهانی و تجارت بین‌الملل و برگرفته از تفکیک اصول «نظارت» و «اجرا» در سازمان‌ها و موسسات است که پیامد منطقی جدايی دو اصل «مالکيت» و «مديريت» از يکديگر و لزوم کنترل عملکرد «مديران» توسط «مالکان» ، از طریق حسابرسان (بازرسان مالی) بوده است .
بعدها با پیشرفت حسابداری و حسابرسی موضوع استقرار سیستم‌های کنترل‌های داخلی در چارچوب حسابرسی و پاسخگويی و حسابدهی اهمیت خاصی یافت. کنترل داخلي ، بخش مهمي از پیکره مديريت سازمانی است که شامل برنامه‌ها ، روش‌ها و رويه‌هاي مورد استفاده سازمان در دستيابي به اهداف بلند مدت آن سازمان به منظور افزایش توانمندی مديريت از طريق ایجاد بسترهای مناسب مالي در جهت تخصیص بهینه منابع مالی و اجتناب از اتلاف منابع است . امروزه ثابت شده است که به کار‌گیری سیستم‌های کنترل داخلی کارآمد براي دستيابي به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت یک سازمان ، الزامی و اجتناب‌ناپذیر است . در همین رابطه کميته سازمان‌هاي مسوول کميسيون تردوي (COSO) ، کنترل داخلي را فرآيندي می‌داند که توسط هيات مديره ، مديريت و ديگر کارکنان يک موسسه اجرا مي‌شود و هدف از ايجاد آن ، کسب اطميناني منطقي و معقول از دستيابي اثربخشي و کارآيي عمليات ، قابليت اعتماد به گزارشگري مالي و پايبندي به قوانين و مقررات جاري است .
بررسی‌ها و فرآیند بعدی نشان داده که عنصر اصلی کنترل‌های داخلی حسابرسی داخلی است و نقش حسابرسی داخلی با اهمیت شناخته مي‌شود ، به طوری که انجمن حسابرسان داخلى آمريكا كه مرجع هدايت و اعتلاي حرفه حسابرسي داخلي در جهان شناخته مي‌شود ، حسابرسی داخلی را « فعاليت اطمينان‌بخشي و مشاور‌ه‌اي مستقل و واقع‌بينانه با هدف ارزش افزايي و بهبود عمليات سازمان مي‌داند ».
حسابرسي داخلي با اتخاذ رويكردي نظام‌مند و منضبط که به سازمان كمك مي‌كند تا به اهداف خود دست يابد و فرآيندهاي اثربخشي مديريت ريسك ، كنترل‌ها و حاكميت سازماني را بهبود بخشد ». نگاهی حرفه‌ای به مفهوم نظری این تعریف جهان‌شمول نشان مي‌دهد حسابرسی داخلی دارای ویژگی‌های « ارزش‌افزايى؛ كمك به اعمال راهبرى شركتي ؛ كمك به شناسايي و مديريت ريسك ؛ ارائه نقش مشاوره اي در كنار نقش اطمينان بخشي » است .
بررسی‌های تجربی به عمل آمده در سطح جهان و تجربه محدود حسابرسی داخلی در ایران نشان داده که برای کارآمدی و اثرگذاری کنترل‌های داخلی اعم از حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی باید پنج عنصر یا فاکتور کلیدی در حسابرسی داخلی مد‌نظر قرارگیرد که به اختصار به زبان فارسی آنان را "شقایق" (1) می‌نامیم . اصطلاح شقایق در‌بر‌گیرنده عوامل کلیدی شاخص بودن واحد حسابرسی (داخلی یا کمیته حسابرسی) ، قانونمند بودن ، استقلال ، یکنواختی رویه‌های حسابرسی داده‌ها و قضاوت حرفه‌ای است .
بدیهی است چنانچه "شقایق" در یک فرآیند منطقی و حرفه‌ای مد نظر قرار گیرد ، دیگر رویکرد‌های نوین حسابرسی داخلی نظیر « مديريت ريسك كسب و كار به جای ریسک‌های مالی ، حسابرسی برنامه‌های بلندمدت سازمان به جای حسابرسی کوتاه‌مدت ، به کار‌گیری دانش حسابرسی در صنعت کسب و کار به جای دانش محض حسابرسی ، حسابرسی عملکرد مدیریت به جای حسابرسی عملیات روزمره بی‌حاصل ، حسابرسی ارزش‌آفرینی به جای حسابرسی رعایت ، نقش مشاوره‌ای کلان به جای ارائه خدمات کارشناسی و جایگزین شدن رویکرد و دیدگاه بلندمدت به جای خرد‌نگری حسابرسی » صورت خواهد گرفت که در چنين حالتی حسابرسی داخلی به عنوان شاه کلید حاکمیت شرکتی محسوب می‌شود .
(1) – در بررسی‌های تجربی شخصی به این نتیجه رسیدم که ما هم باید برای اصطلاحات خاص یک خلاصه پارسی بیابیم بنابراين این اصطلاح را برگزیدم .
* محبوبه عرب - مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد رشته حسابداری ، عضو انجمن حسابداری ایران ، عضو انجمن حسابداری اروپا و عضو انجمن حسابرسان داخلی امریکا .
منبع : دنیای اقتصاد
توسعه و گسترش شتابان نظام تجارت جهانی به ویژه بعد از جنگ دوم جهانی لزوم و استقرار مناسبات کنترلی خاص را در سیستم‌های مالی و حسابداری به عنوان مهمترین اهرم فشار کنترلی جلوگیری از بحران ، تقلب و فساد در دستورروز نهاد‌های نظارتي و مقامات ناظر بازارهای سرمایه و بازارهای پولی قرار داده است . یکی از مهم ترين سازوکارهايي که در زمينه هدايت اثربخش وکارآيي بنگاه‌های اقتصادی به ویژه موسسات و نهادهاي مالي ابداع شده است ، ابزار‌های «کنترل‌هاي داخلي» است . اين ابزارها زائیده پيچيدگي ساختار سازمان‌ها و توسعه تئوری سازمانی است که خود ، محصول توسعه سرمایه داری جهانی و تجارت بین‌الملل و برگرفته از تفکیک اصول «نظارت» و «اجرا» در سازمان‌ها و موسسات است که پیامد منطقی جدايی دو اصل «مالکيت» و «مديريت» از يکديگر و لزوم کنترل عملکرد «مديران» توسط «مالکان» ، از طریق حسابرسان (بازرسان مالی) بوده است .
بعدها با پیشرفت حسابداری و حسابرسی موضوع استقرار سیستم‌های کنترل‌های داخلی در چارچوب حسابرسی و پاسخگويی و حسابدهی اهمیت خاصی یافت. کنترل داخلي ، بخش مهمي از پیکره مديريت سازمانی است که شامل برنامه‌ها ، روش‌ها و رويه‌هاي مورد استفاده سازمان در دستيابي به اهداف بلند مدت آن سازمان به منظور افزایش توانمندی مديريت از طريق ایجاد بسترهای مناسب مالي در جهت تخصیص بهینه منابع مالی و اجتناب از اتلاف منابع است . امروزه ثابت شده است که به کار‌گیری سیستم‌های کنترل داخلی کارآمد براي دستيابي به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت یک سازمان ، الزامی و اجتناب‌ناپذیر است . در همین رابطه کميته سازمان‌هاي مسوول کميسيون تردوي (COSO) ، کنترل داخلي را فرآيندي می‌داند که توسط هيات مديره ، مديريت و ديگر کارکنان يک موسسه اجرا مي‌شود و هدف از ايجاد آن ، کسب اطميناني منطقي و معقول از دستيابي اثربخشي و کارآيي عمليات ، قابليت اعتماد به گزارشگري مالي و پايبندي به قوانين و مقررات جاري است .
بررسی‌ها و فرآیند بعدی نشان داده که عنصر اصلی کنترل‌های داخلی حسابرسی داخلی است و نقش حسابرسی داخلی با اهمیت شناخته مي‌شود ، به طوری که انجمن حسابرسان داخلى آمريكا كه مرجع هدايت و اعتلاي حرفه حسابرسي داخلي در جهان شناخته مي‌شود ، حسابرسی داخلی را « فعاليت اطمينان‌بخشي و مشاور‌ه‌اي مستقل و واقع‌بينانه با هدف ارزش افزايي و بهبود عمليات سازمان مي‌داند ».
حسابرسي داخلي با اتخاذ رويكردي نظام‌مند و منضبط که به سازمان كمك مي‌كند تا به اهداف خود دست يابد و فرآيندهاي اثربخشي مديريت ريسك ، كنترل‌ها و حاكميت سازماني را بهبود بخشد ». نگاهی حرفه‌ای به مفهوم نظری این تعریف جهان‌شمول نشان مي‌دهد حسابرسی داخلی دارای ویژگی‌های « ارزش‌افزايى؛ كمك به اعمال راهبرى شركتي ؛ كمك به شناسايي و مديريت ريسك ؛ ارائه نقش مشاوره اي در كنار نقش اطمينان بخشي » است .
بررسی‌های تجربی به عمل آمده در سطح جهان و تجربه محدود حسابرسی داخلی در ایران نشان داده که برای کارآمدی و اثرگذاری کنترل‌های داخلی اعم از حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی باید پنج عنصر یا فاکتور کلیدی در حسابرسی داخلی مد‌نظر قرارگیرد که به اختصار به زبان فارسی آنان را "شقایق" (1) می‌نامیم . اصطلاح شقایق در‌بر‌گیرنده عوامل کلیدی شاخص بودن واحد حسابرسی (داخلی یا کمیته حسابرسی) ، قانونمند بودن ، استقلال ، یکنواختی رویه‌های حسابرسی داده‌ها و قضاوت حرفه‌ای است .
بدیهی است چنانچه "شقایق" در یک فرآیند منطقی و حرفه‌ای مد نظر قرار گیرد ، دیگر رویکرد‌های نوین حسابرسی داخلی نظیر « مديريت ريسك كسب و كار به جای ریسک‌های مالی ، حسابرسی برنامه‌های بلندمدت سازمان به جای حسابرسی کوتاه‌مدت ، به کار‌گیری دانش حسابرسی در صنعت کسب و کار به جای دانش محض حسابرسی ، حسابرسی عملکرد مدیریت به جای حسابرسی عملیات روزمره بی‌حاصل ، حسابرسی ارزش‌آفرینی به جای حسابرسی رعایت ، نقش مشاوره‌ای کلان به جای ارائه خدمات کارشناسی و جایگزین شدن رویکرد و دیدگاه بلندمدت به جای خرد‌نگری حسابرسی » صورت خواهد گرفت که در چنين حالتی حسابرسی داخلی به عنوان شاه کلید حاکمیت شرکتی محسوب می‌شود .
(1) – در بررسی‌های تجربی شخصی به این نتیجه رسیدم که ما هم باید برای اصطلاحات خاص یک خلاصه پارسی بیابیم بنابراين این اصطلاح را برگزیدم .
* محبوبه عرب - مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد رشته حسابداری ، عضو انجمن حسابداری ایران ، عضو انجمن حسابداری اروپا و عضو انجمن حسابرسان داخلی امریکا .
منبع : دنیای اقتصاد
" برای حمايـت از ما، لطفاً بر روی بنرهای تبليغاتی سايت كليك نمائيد "
" اگر کسی خوبیهای تو را فراموش کرد، تو خوب بودن را فراموش نکن... "
" ای کاش یاد بگیریم، برای خالی کردن خودمان؛ کسی را لبریز نکنیم... "
" تنها « زمان » است كه دوست داشتن را ثابت می كند، نه « زبان »... "
" اگر کسی خوبیهای تو را فراموش کرد، تو خوب بودن را فراموش نکن... "
" ای کاش یاد بگیریم، برای خالی کردن خودمان؛ کسی را لبریز نکنیم... "
" تنها « زمان » است كه دوست داشتن را ثابت می كند، نه « زبان »... "